BUĞDAY TARIMI:
Yararlanılan Kaynak: Dr. Sami SÜZER Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Mdl.
Önemi :
Ülkemiz için yaşamsal öneme sahip buğday insan beslenmesinde temel besin maddesiolarak kullanılmakta, hayvancılıkta ise saplarından saman elde edilmekte yine danesinden hayvan beslenmesinde yem olarak kullanılmaktadır. Üretimi yurdumuzun büyük kısmında, Karadeniz Bölgesi kıyıları ile Doğu Anadolunun yüksek yaylaları hariç yapılmaktadır. Ülkemizde yıllık ortalama 20 milyon ton civarında buğday üretimi yapılmaktadır. Marmara Bölgesinde de üretimi yapılan buğday, Bölgemizde tarım arazilerinin her yıl ortalama %50-60’ı buğday üretimine ayrılmaktadır.
Toprak ve İklim isteği :
Buğday tarımı killi tınlı, killi topraklar ile humusca zengin derin toprak katmanına sahip arazilerde yüksek verim alınabilmektedir. İklim isteği serin iklim tahıllarından olması nedeniyle yetişme döneminin ilk evresinde çimlenme ve kardeşlenme döneminde düşük ısı (5-10 C) ve yüksek nem (%50-60) istemektedir. Sapa kalkma döneminde 10-15 C sıcaklık ile nispi nemin yüksek olduğu yağışlı döneme ihtiyaç duymaktadır. Olgunlaşma döneminde ise yüksek sıcaklık ve güneşlenmeye gereksinim duymaktadır.
Toprak işleme ve Tohum Yatağı Hazırlama :
Toprak işleme buğday tarımında yüksek ve kaliteli ürün almak için önemli unsurlardan birisidir. Toprak işleme tavında yapılmalı, toprakta organik madde miktarını arttırmak için önceki ürün sapları ve artıkları uygun alet ve makine ile parçalanmak suretiyle toprağa karıştırılmalıdır. Bölgemizde genelde Ayçiçeği Buğday ekim nöbeti uygulanmaktadır. Buğday ekiminden önce Ayçiçek sapları uygun ekipmanla parçalanmak suretiyle toprağa karıştırılmalıdır. Daha sonra 15 cm derinliğnde diskaro veya diğer ekipmanlarla toprak işlenmelidir. Ürünün düzgün çıkması için toprak tırmık veya diğer aletlerle kesekler kırılmalı ve ekim öyle yapılmalıdır.
Tohumluk seçimi ve Tohum Miktarı :
Tohumluk seçiminde bölgeye uyumlu adapte olmuş, verimi ve kalitesi yüksek çeşitler seçilmelidir. çeşitler seçilirken sahil şeridi için tavsiye edilen çeşitler, karasal iklim özelliği gösteren iç kesimlerde sahil şeridinde yetiştirilen çeşitlerin ekiminden kaçınmak gerekmektedir. Kış mevsiminin sert geçme riski ile donma tehlikesi görülebilir. Gece gündüz ısı farkının fazla olması nedeniyle başak çıkarma döneminde ürün strese girerek başak çıkarırken deforme olma riski bulunmaktadır. Dekara atılacak tohum miktarı tohumun iriliğine ve bin dane ağırlığına göre değişmekle beraber 18-23 kg arasında değişmektedir. Mantari Hastalıklardan korunmak ve muhtemel kuraklık riskinden zarar görmemek için sık ekimden kaçınmak gerekmektedir. Ekim derinliği tohumun iriliğine göre 4-6 cm derinlikte ekilebilir. Tohum ekiminden sonra eğime dik olarak tırmık çekilmek suretiyle tohum toprağa sıkıştırılmalıdır.
Gübreleme :
Buğday tarımında Araştırma kuruluşlarının tavsiyelerine göre Trakya bölgesinde kuru şartlarda dekara 12-14 kg saf azot ve 4-6 kg saf fosfor gelecek şekilde gübreleme yapmak gerekmektedir. Ekimle beraber Amaonyum sülfat, 18-46 DAP veya 20.20 Kompoze gübre kullanılabilir. Bunun haricinde son yıllarda üretilen değişik formulasyonlarda kompoze ve ekin gübresi kullanılabilir. Azotlu gübrenin ilki kardeşlenme döneminde Dekara 15-20 kg üre, sapa kalkma döneminde yağış durumuna göre 15-20 kg A.Nitrat gübresi kullanılmalıdır.
Yabancı Ot Mücadelesi :
Yabancı ot mücadelesinde yabancı otların 2-4 yapraklı olduğu dönemde ve büyük bir kısmının çıkmasında sonra, 2,4 Amin ve MCPA gurubu ilaçlar kardeşlenme sonrası sapa kalkma dönemi arasında fazla soğuk olmayan hava sıcaklığının 8-18 C arasına olduğu rüzgarsız ve yağışsız bir günde yapılmalıdır. Erken ilaçlama kardeşlenmeye, geç ilaçlamalar başaklanmaya olumsuz etkileri olmaktadır. Tarlamızda yabani yulaf, karaçim gibi dar yapraklı yabancı ot sorunu bulunuyorsa bunlara karşı da ilaçlama yapmak gerekmektedir. Gramlık ve sistemik ilaçlar kullandığımızda buğdaydan sonra ekilecek Ayçiçeği vb ürüne zarar vermemesi için ilaçları zamanında kullanmalı, dozundan fazla kullanmaktan kaçınmalıyız. İlaçlamada dikkat edilecek husus ilaçları dozunda ve yeterli su ile atılması çevredeki değişik ürünlere zarar vermemesi için rüzgarsız sakin bir havada atılmalıdır.
Hastalık ve zararlılarla Mücadele :
Buğdayda görülebilen hastalıklar, kök boğazı, karakök, kahverengi ve sarı pas, külleme gibi hastalıklarda görülebilmektedir.
Kök boğazı çürüklüğü hastalığı için erken ilkbaharda (Şubat-Mart ayları) Bakanlıkça ruhsatlı zirai mücadele ilaçlarından biri ile ilaçlama yapılması gerekmektedir. İlaçlı Mücadele koruyucu olarak yapılmakta geç kalınması durumunda fayda sağlamamaktadır. Kahverengi ve sarı pas ile külleme hastalıklarına karşı buğdayın başak çıkarma veya hemen öncesinde Bölgemiz için takriben Nisan sonu Mayıs ayı başlarında yine koruyucu olarak mevsim şartlarına, hastalığın enfeksiyon yapma durumuna göre ilaçlama yapılması gerekmektedir.
Süne Zararlısına karşı İlçe Tarım Müdürlüğü personelinin yapmış oldukları sürvey çalışmaları sonucu verecekleri talimatlar doğrultusunda hareket edilmeli, ilaçlama talimatı verilmesi durumunda vakit kaybetmeden en kısa zamanda ilaçlı mücadele yapılmalıdır. İlaçlamalarda dikkat edilecek diğer bir husus ilaçları dekara tavsiye edilen su miktarından az olmamak kaydıyla yeterli su ile ilaçlama yapılması gerekir.